Μπορεί μια διαδήλωση να είναι αποτελεσματική χωρίς να καταλήξει στη βία; Μπορούν οι «Αγανακτισμένοι» να πετύχουν ουσιαστική αλλαγή, αν δεν έρθουν αντιμέτωποι με τις αρχές, αν δεν «χυθεί λίγο αίμα» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ακαδημαϊκός Τζιν Σάρπ. Αυτό ήταν το ερώτημα πριν την 15η Ιουνίου. Η χθεσινή μέρα αποδείχθηκε κρίσιμη για το μέλλον των «Aγανακτισμένων». Τι είναι άλλωστε ένας αγανακτισμένος μπροστά σε έναν κουκουλοφόρο; Ποια η δύναμη του αν δεν πιάσει μια πέτρα στα χέρια του, αν δεν περάσει στην άλλη όχθη και δεν λερώσει τα χέρια του με το αίμα ενός αστυνομικού;
Και άραγε ποια ελπίδα υπήρχε εξαρχής για μια ειρηνική πορεία, για μια πολυπληθή ειρηνική διαμαρτυρία όταν οι αρχές έχτιζαν φράκτες από το προηγούμενο βράδυ μπροστά στη Βουλή; Έμειναν αλώβητοι οι «Aγανακτισμένοι» παρά τα βίαια ξεσπάσματα των «συναδέλφων» διαμαρτυρόμενων; Παρέμειναν στο Σύνταγμα; Έφυγαν; Mια ειρηνική πορεία, χρειάζεται πάνω από όλα πειθαρχία και ψυχραιμία. Χρειάζεται οργάνωση. Προετοιμασία. Οι διαμαρτυρίες στην Αίγυπτο για παράδειγμα ήταν ένα τέτοιο παράδειγμα, όπου οι φιλήσυχοι διαμαρτυρόμενοι ήταν προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν τόσο τον στρατό όσο και τυχών τραμπούκους που εμφανίστηκαν αμέσως μετά τις πρώτες ημέρες της κατάληψης της πλατείας Ταχρίρ του Καϊρού. Αντίθετα στη Λιβύη οι διαδηλωτές κινήθηκαν άναρχα και απροετοίμαστα. Λαός βάδισε πλάι σε αντιστασιακούς, και ρέμπελους. Λαός σκοτώθηκε σε συγκρούσεις. Το αποτέλεσμα ήταν ένας εμφύλιος. Ο Τζιν Σαρπ, ο 83χρονος συγγραφέας και μελετητής των ειρηνικών διαδηλώσεων, ισχυρίζεται ότι μια αποτελεσματική ειρηνική διαδήλωση προϋποθέτει αντίσταση στη βία, παρόλες τις προκλήσεις, παρόλη την προβοκάτσια. Προϋποθέτει ακόμη και την δύναμη παρέμβασης, την ικανότητα να αρπάξεις το όπλο από τα χέρια του προβοκάτορα, αν αυτό είναι απαραίτητο. Σημαίνει ότι μπορεί να αντιμετωπίσεις βία, και να χτυπήσεις, να ματώσεις. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι εκείνοι που συμμετέχουν ειρηνικά σε μια διαδήλωση πιστεύουν με έναν απλοϊκό τρόπο ότι αν εκείνοι παραμείνουν άμαχοι, τότε και οι «αντίπαλοι» τους θα κάνουν το ίδιο. Ή πιστεύουν ότι και όλοι οι υπόλοιποι διαδηλωτές θα πράξουν με τον ίδιο τρόπο.
Συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο, όσο πιο αυταρχικό είναι το καθεστώς, τόσο πιο πολλές εκφάνσεις βίας, θα υπάρξουν, τόσο πιο πολλοί προβοκάτορες θα εμφανιστούν. Οι αστυνομικοί το βρίσκουν ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπίσουν τους ειρηνικούς διαδηλωτές. Η κρίσιμη στιγμή στην πλατεία Ταχρίρ ήλθε όταν ο Αιγυπτιακός στρατός αρνήθηκε να ανοίξει πυρά απέναντι στο πλήθος. Σύμφωνα με τον Σαρπ, το τέλος μια επιτυχημένης ειρηνικής πορείας, έρχεται τη στιγμή που οι διαδηλωτές θα στραφούν στη βία, ως ύστατη λύση. Δεν είναι ηθικό σφάλμα, αλλά σφάλμα αντίδρασης.
Ένα κλασικό παράδειγμα είναι οι διαμαρτυρίες ενάντια στον Τσάρο Νικόλας ΙΙ, το 1905 στη Ρωσία. Όταν εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν σε μια ειρηνική πορεία έξω από το Χειμερινό Παλάτι, ο στρατός έφτασε στο όριο της ανταρσίας, δεν μπορούσε άλλη αιματοχυσία. Όταν όμως οι Μπολσεβίκοι κατέφυγαν στη βία, οι Ρομανόφ, βασίλευσαν για ακόμη 12 χρόνια.
Ο Σαρπ πιστεύει ότι το ίδιο λάθος έγινε και στη Λιβύη. Από τις πρώτες ημέρες της επανάστασης, τμήμα του στρατού του Καντάφι ένωσε τις δυνάμεις του με τους αντάρτες. Αυτό προκάλεσε άμεση αντίδραση από τον στρατό του Καντάφι, οι οποίοι κατέφυγαν άμεσα στη βία σκοτώνοντας χιλιάδες άμαχους. Το ερώτημα είναι αν ο λαός θα σφαγιάζονταν ούτως ή άλλως. Ο Σαρπ, απαντάει, πως πιθανότατα ναι θα σφαγιάζονταν. Αλλά το βάρος της απώλειας θα ήταν διαφορετικό. Αν ο λαός δεν είχε αντιδράσει βίαια, εάν είχε υποστεί τα αντίποινα, με υπομονή και ανοχή, με τον τρόπο του Γκάντι, η «επανάσταση» θα είχε λήξει εκεί. Και ίσως η κυβέρνηση του Καντάφι να είχε πέσει, όπως έγινε στην Αίγυπτο, όπου οι απώλειες ήταν ελάχιστες μπροστά στη έκταση της επανάστασης. Μπροστά στην πιθανή εκδοχή της κατάληψης της πλατείας.
Στην Ελλάδα εδώ και μέρες οι «Αγανακτισμένοι» έδειξαν απίστευτη πειθαρχεία. Απέφυγαν κάθε είδους βίας, συνεδρίασαν ειρηνικά στη πλατεία Συντάγματος, στον Λευκό Πύργο, επιδεικνύοντας μια ειρηνική δύναμη πρωτοφανή για την ελληνική πραγματικότητα. Αυτή η νέα γενιά διαδηλωτών, είναι ένα φαινόμενο που στην Αίγυπτο επέφερε την πτώση ενός αυταρχικού καθεστώτος. Στο παρελθόν ειρηνικές διαμαρτυρίες έφεραν εντυπωσιακά αποτελέσματα, από τις διαμαρτυρίες που ηγήθηκε ο Γκάντι κατά του Βρετανικού ρατσισμού, ως τη μη βίαιη αντίσταση εργατών του 5ου προ Χριστού αιώνα στην Αίγυπτο. Τα μη-βίαια κινήματα της εποχής μας, ανταλλάσσουν ακόμη και ιδέες. Αιγύπτιοι ακτιβιστές ταξίδεψαν στη Σερβία να συμβουλευτούν βετεράνους του κινήματος «Οτπόρ» το οποίο ανέτρεψε τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς το 2000. Το μάθημα είναι ένα. Η αντίσταση στη βία, απαιτεί τόλμη και υπέρβαση του φόβου. Η ομόνοια του κόσμου, η αποφυγή βίας, η συναίνεση στην ειρήνη, τρομάζει τα καθεστώτα. Η βία προκαλεί μόνο ακόμη περισσότερη βία.
Το 1983, οι Χιλιανοί χρησιμοποίησαν δημόσιες «επιβραδυντικές διαμαρτυρίες» για να εκφράσουν την δυσφορία τους για το καθεστώς του Πινοσέ. Καθώς συνηθισμένοι άνθρωποι, όπως ταξιτζήδες και πεζοί, επιβράδυναν τις κινήσεις τους, επικοινώνησαν ξεκάθαρα την πολιτική τους στάση. Αυτό τους έδωσε δύναμη.
Οι διαδηλώσεις των «Αγανακτισμένων» που προηγήθηκαν έδωσαν δύναμη στους πολίτες. Μαζί τους στις πλατείες ήταν και οι συνήθεις διαδηλωτές, άλλοι ως παρατηρητές, άλλοι ως υποκινητές. Κινήθηκαν όμως ειρηνικά.
Ο έλεγχος χάθηκε όμως στην διαδήλωση της 15ης Ιουνίου. Στο μυαλό των κουκουλοφόρων, των ανθρώπων εκείνων που πήραν τις μολότοφ, τις πέτρες στα χέρια, η ημέρα στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Ίσως μια παραίτηση ενός πρωθυπουργού, εκλογές, μια οικουμενική κυβέρνηση η οποία θα πετύχει ένα καλύτερο μνημόνιο. Μια ακόμη δόση δανείου. Η Πέμπτη. Οι αγανακτισμένοι επέστρεψαν στην πλατεία. Η μάχη τελείωσε. Και χάθηκε. Χάθηκε σε ένα ξέσπασμα βίας και θυμού, ένα ξέσπασμα σαν όλα τα άλλα. Σε μια γωνία κάποιος ψάχνει να βρει μια σταγόνα αίματος ενός αγανακτισμένου.
πηγή: http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.aganaktismenoi&id=7401
Και άραγε ποια ελπίδα υπήρχε εξαρχής για μια ειρηνική πορεία, για μια πολυπληθή ειρηνική διαμαρτυρία όταν οι αρχές έχτιζαν φράκτες από το προηγούμενο βράδυ μπροστά στη Βουλή; Έμειναν αλώβητοι οι «Aγανακτισμένοι» παρά τα βίαια ξεσπάσματα των «συναδέλφων» διαμαρτυρόμενων; Παρέμειναν στο Σύνταγμα; Έφυγαν; Mια ειρηνική πορεία, χρειάζεται πάνω από όλα πειθαρχία και ψυχραιμία. Χρειάζεται οργάνωση. Προετοιμασία. Οι διαμαρτυρίες στην Αίγυπτο για παράδειγμα ήταν ένα τέτοιο παράδειγμα, όπου οι φιλήσυχοι διαμαρτυρόμενοι ήταν προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν τόσο τον στρατό όσο και τυχών τραμπούκους που εμφανίστηκαν αμέσως μετά τις πρώτες ημέρες της κατάληψης της πλατείας Ταχρίρ του Καϊρού. Αντίθετα στη Λιβύη οι διαδηλωτές κινήθηκαν άναρχα και απροετοίμαστα. Λαός βάδισε πλάι σε αντιστασιακούς, και ρέμπελους. Λαός σκοτώθηκε σε συγκρούσεις. Το αποτέλεσμα ήταν ένας εμφύλιος. Ο Τζιν Σαρπ, ο 83χρονος συγγραφέας και μελετητής των ειρηνικών διαδηλώσεων, ισχυρίζεται ότι μια αποτελεσματική ειρηνική διαδήλωση προϋποθέτει αντίσταση στη βία, παρόλες τις προκλήσεις, παρόλη την προβοκάτσια. Προϋποθέτει ακόμη και την δύναμη παρέμβασης, την ικανότητα να αρπάξεις το όπλο από τα χέρια του προβοκάτορα, αν αυτό είναι απαραίτητο. Σημαίνει ότι μπορεί να αντιμετωπίσεις βία, και να χτυπήσεις, να ματώσεις. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι εκείνοι που συμμετέχουν ειρηνικά σε μια διαδήλωση πιστεύουν με έναν απλοϊκό τρόπο ότι αν εκείνοι παραμείνουν άμαχοι, τότε και οι «αντίπαλοι» τους θα κάνουν το ίδιο. Ή πιστεύουν ότι και όλοι οι υπόλοιποι διαδηλωτές θα πράξουν με τον ίδιο τρόπο.
Συμβαίνει όμως ακριβώς το αντίθετο, όσο πιο αυταρχικό είναι το καθεστώς, τόσο πιο πολλές εκφάνσεις βίας, θα υπάρξουν, τόσο πιο πολλοί προβοκάτορες θα εμφανιστούν. Οι αστυνομικοί το βρίσκουν ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπίσουν τους ειρηνικούς διαδηλωτές. Η κρίσιμη στιγμή στην πλατεία Ταχρίρ ήλθε όταν ο Αιγυπτιακός στρατός αρνήθηκε να ανοίξει πυρά απέναντι στο πλήθος. Σύμφωνα με τον Σαρπ, το τέλος μια επιτυχημένης ειρηνικής πορείας, έρχεται τη στιγμή που οι διαδηλωτές θα στραφούν στη βία, ως ύστατη λύση. Δεν είναι ηθικό σφάλμα, αλλά σφάλμα αντίδρασης.
Ένα κλασικό παράδειγμα είναι οι διαμαρτυρίες ενάντια στον Τσάρο Νικόλας ΙΙ, το 1905 στη Ρωσία. Όταν εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν σε μια ειρηνική πορεία έξω από το Χειμερινό Παλάτι, ο στρατός έφτασε στο όριο της ανταρσίας, δεν μπορούσε άλλη αιματοχυσία. Όταν όμως οι Μπολσεβίκοι κατέφυγαν στη βία, οι Ρομανόφ, βασίλευσαν για ακόμη 12 χρόνια.
Ο Σαρπ πιστεύει ότι το ίδιο λάθος έγινε και στη Λιβύη. Από τις πρώτες ημέρες της επανάστασης, τμήμα του στρατού του Καντάφι ένωσε τις δυνάμεις του με τους αντάρτες. Αυτό προκάλεσε άμεση αντίδραση από τον στρατό του Καντάφι, οι οποίοι κατέφυγαν άμεσα στη βία σκοτώνοντας χιλιάδες άμαχους. Το ερώτημα είναι αν ο λαός θα σφαγιάζονταν ούτως ή άλλως. Ο Σαρπ, απαντάει, πως πιθανότατα ναι θα σφαγιάζονταν. Αλλά το βάρος της απώλειας θα ήταν διαφορετικό. Αν ο λαός δεν είχε αντιδράσει βίαια, εάν είχε υποστεί τα αντίποινα, με υπομονή και ανοχή, με τον τρόπο του Γκάντι, η «επανάσταση» θα είχε λήξει εκεί. Και ίσως η κυβέρνηση του Καντάφι να είχε πέσει, όπως έγινε στην Αίγυπτο, όπου οι απώλειες ήταν ελάχιστες μπροστά στη έκταση της επανάστασης. Μπροστά στην πιθανή εκδοχή της κατάληψης της πλατείας.
Στην Ελλάδα εδώ και μέρες οι «Αγανακτισμένοι» έδειξαν απίστευτη πειθαρχεία. Απέφυγαν κάθε είδους βίας, συνεδρίασαν ειρηνικά στη πλατεία Συντάγματος, στον Λευκό Πύργο, επιδεικνύοντας μια ειρηνική δύναμη πρωτοφανή για την ελληνική πραγματικότητα. Αυτή η νέα γενιά διαδηλωτών, είναι ένα φαινόμενο που στην Αίγυπτο επέφερε την πτώση ενός αυταρχικού καθεστώτος. Στο παρελθόν ειρηνικές διαμαρτυρίες έφεραν εντυπωσιακά αποτελέσματα, από τις διαμαρτυρίες που ηγήθηκε ο Γκάντι κατά του Βρετανικού ρατσισμού, ως τη μη βίαιη αντίσταση εργατών του 5ου προ Χριστού αιώνα στην Αίγυπτο. Τα μη-βίαια κινήματα της εποχής μας, ανταλλάσσουν ακόμη και ιδέες. Αιγύπτιοι ακτιβιστές ταξίδεψαν στη Σερβία να συμβουλευτούν βετεράνους του κινήματος «Οτπόρ» το οποίο ανέτρεψε τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς το 2000. Το μάθημα είναι ένα. Η αντίσταση στη βία, απαιτεί τόλμη και υπέρβαση του φόβου. Η ομόνοια του κόσμου, η αποφυγή βίας, η συναίνεση στην ειρήνη, τρομάζει τα καθεστώτα. Η βία προκαλεί μόνο ακόμη περισσότερη βία.
Το 1983, οι Χιλιανοί χρησιμοποίησαν δημόσιες «επιβραδυντικές διαμαρτυρίες» για να εκφράσουν την δυσφορία τους για το καθεστώς του Πινοσέ. Καθώς συνηθισμένοι άνθρωποι, όπως ταξιτζήδες και πεζοί, επιβράδυναν τις κινήσεις τους, επικοινώνησαν ξεκάθαρα την πολιτική τους στάση. Αυτό τους έδωσε δύναμη.
Οι διαδηλώσεις των «Αγανακτισμένων» που προηγήθηκαν έδωσαν δύναμη στους πολίτες. Μαζί τους στις πλατείες ήταν και οι συνήθεις διαδηλωτές, άλλοι ως παρατηρητές, άλλοι ως υποκινητές. Κινήθηκαν όμως ειρηνικά.
Ο έλεγχος χάθηκε όμως στην διαδήλωση της 15ης Ιουνίου. Στο μυαλό των κουκουλοφόρων, των ανθρώπων εκείνων που πήραν τις μολότοφ, τις πέτρες στα χέρια, η ημέρα στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Ίσως μια παραίτηση ενός πρωθυπουργού, εκλογές, μια οικουμενική κυβέρνηση η οποία θα πετύχει ένα καλύτερο μνημόνιο. Μια ακόμη δόση δανείου. Η Πέμπτη. Οι αγανακτισμένοι επέστρεψαν στην πλατεία. Η μάχη τελείωσε. Και χάθηκε. Χάθηκε σε ένα ξέσπασμα βίας και θυμού, ένα ξέσπασμα σαν όλα τα άλλα. Σε μια γωνία κάποιος ψάχνει να βρει μια σταγόνα αίματος ενός αγανακτισμένου.
πηγή: http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.aganaktismenoi&id=7401