Ο νέος νόμος-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια που παρουσιάζεται τις επόμενες ημέρες ουσιαστικά καταργεί το πανεπιστημιακό άσυλο διά της...
απουσίας του από τις διατάξεις του. Το άσυλο έτσι, ως νομική έννοια, καταργείται. Θεσμοθετήθηκε επισήμως το 1982 από τον πρώτο νόμο-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια και τριάντα χρόνια μετά εξελίχθηκε σε μια από τις σύγχρονες παθογένειές τους. Τώρα το νέο νομικό πλαίσιο για τα πανεπιστήμια δεν το χρειάζεται...
Η υπουργός Παιδείας κυρία Αννα Διαμαντοπούλου , με έγκριτους συνταγματολόγους αλλά και καθηγητές Ποινικού Δικαίου στο πλευρό της, επιχειρεί την «έκπληξη» και την αυτονόητη απάντηση στις πολυετείς προσπάθειες πολιτικών και ακαδημαϊκών να αντιμετωπίσουν το θέμα του ασύλου χωρίς να αγγίξουν την ιστορική αξία και την ακαδημαϊκή του έννοια.
Η λύση βρέθηκε. Ο νέος νόμος πλαίσιο για τα πανεπιστήμια απλώς δεν θα έχει ούτε μία αναφορά στο θέμα του ασύλου. Ούτε επιτροπή για αυτό, ούτε χώροι που το οριοθετούν, ούτε αρμόδιοι για τη διαχείρισή του. Ακριβώς όπως συνέβαινε και πριν από το 1982, όταν δεν υπήρχε νομικό καθεστώς που να το προστατεύει.
Στρίβειν διά της παραλείψεως
Οπως έλεγε πανεπιστημιακός καθηγητής ο οποίος συμμετείχε στις επιτροπές οι οποίες συνεδρίασαν στο υπουργείο Παιδείας για το θέμα: « Αν δεν αναφερθεί πουθενά στον νόμο το θέμα του πανεπιστημιακού ασύλου, η νομική του έννοια και η νομική του υπόσταση δεν ισχύουν. Παραμένει έτσι ένας ηθικός κανόνας. Η διοίκηση του κάθε πανεπιστημίου θα μπορεί να καλεί την Αστυνομία όποτε παραστεί ανάγκη, χωρίς καμία επιπλοκή. Ούτε αρμόδιες επιτροπέςούτε πολύπλοκες διαδικασίες για να κληθεί ο εισαγγελέας ». «Σταματήστε πια να μιλάτε για το άσυλο. Αυτό είναι το πρόβλημα των πανεπιστημίων;» είπε στο «Βήμα» καθηγητής Ποινικού Δικαίου ο οποίος συμμετέχει στη νομική επεξεργασία του νέου νόμου όταν ρωτήθηκε σχετικά. Βέβαια στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια τα γεγονότα που αφορούν το άσυλο μονοπωλούν το ενδιαφέρον, όπως η κατάληψη της Νομικής Σχολής από μετανάστες στις αρχές του χρόνου. Οι βανδαλισμοί, το χτίσιμο γραφείων για τον αποκλεισμό καθηγητών, οι καταλήψεις και η χρήση χώρων ως «καταφύγιο» από διάφορες ομάδες έχουν γίνει συνώνυμα με την έννοια του πανεπιστημίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί αυτό του πρύτανη του Πανεπιστημίου των Αθηνών κ. Χρ. Κίττα ο οποίος, πριν από τρία χρόνια, έφτασε στο σημείο να παραιτηθεί ύστερα από επίθεση που δέχθηκε μέσα στην Πρυτανεία από ομάδες καταληψιών.
Ο νέος νόμος-πλαίσιο ουσιαστικά... απενεργοποιεί τη νομική ισχύ του πανεπιστημιακού ασύλου διά της απαλοιφής του. Εναπόκειται δηλαδή στις νέες διοικήσεις των πανεπιστημίων, εφόσον το θελήσουν, να συμπεριλάβουν σχετικές διατάξεις στους εσωτερικούς κανονισμούς των ιδρυμάτων τους και φυσικά να επωμιστούν την ευθύνη εφαρμογής τους. Η διάταξη αυτή, αν και αποτελεί έκπληξη, είναι πιθανόν να βρει την πανεπιστημιακή κοινότητα σύμφωνη, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που ζητούν να βρεθεί λύση στο θέμα άμεσα.
Μάλιστα, ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου των Αθηνών κ. Θ.Σφηκόπουλος , χωρίς να έχει γνώση του νέου νόμου, απαντά αυθόρμητα στη σχετική ερώτηση: «Αν έχουμε να κάνουμε κάτι καλό στο θέμα αυτό, είναι να μην το συζητάμε»...
Μια ιστορία 100 χρόνων
Το πανεπιστημιακό άσυλο απασχολεί την Ελλάδα από τον περασμένο αιώνα. Παρά τις δημόσιες συζητήσεις ωστόσο που είχαν ανοίξει για το θέμα κυρίως τις περιόδους 1975, 1977 και 1978, δεν συμπεριλήφθηκε ποτέ σε κανέναν νόμο, οπότε και δεν είχε νομική, αλλά μόνον ηθική υπόσταση.
Για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε το 1982 με τον νόμο-πλαίσιο της κυβέρνησης του ΠαΣοΚ για τα ΑΕΙ, ενώ κανένας υπουργός δεν το «άγγιξε» ως το 1997, οπότε η κυβέρνηση της ΝΔ με υπουργό Παιδείας την κυρία Μαριέττα Γιαννάκου καθόρισε συγκεκριμένα τι καλύπτει το πανεπιστημιακό άσυλο και ποιους χώρους μέσα στα ιδρύματα. Πέρυσι η ΝΔ ζήτησε επίσημα στη Βουλή την κατάργησή του.
Απο την πλευρά της, η υπουργός Παιδείας κυρία Αννα Διαμαντοπούλου κατέθεσε τέσσερις προτάσεις για αλλαγές στον νόμο Γιαννάκου. Συγκεκριμένα ζητούσε όλα τα πανεπιστήμια να ορίσουν τους χώρους στους οποίους γίνεται εκπαίδευση και έρευνα και ισχύει το άσυλο. Να γίνει καταγραφή των χώρων που είναι κατειλημμένοι από ιδιώτες. Να προτείνουν τα πανεπιστήμια τον τρόπο με τον οποίο θα διαφυλασσόταν η πνευματική και υλική τους περιουσία. Επίσης, τότε η κυρία Διαμαντοπούλου ζητούσε κάθε πανεπιστήμιο να προβλέπει διαδικασία «εφημερίας» στον κανονισμό λειτουργίας του, ώστε να ειδοποιείται το πρυτανικό συμβούλιο σε περίπτωση που εμποδίζεται η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών.
Βέβαια οι προτάσεις δόθηκαν, αλλά... απάντηση δεν δόθηκε. Τα πανεπιστήμια, για μία ακόμη φορά, ακύρωσαν την όποια προσπάθεια για αλλαγή εν τη γενέσει της. Η λύση επιχειρείται τώρα στον νέο νόμο- πλαίσιο.
ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
